Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια
Τι είναι η Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια;
Η Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια (CFT) είναι μια συνθετική θεραπευτική προσέγγιση. Ενσωματώνει στοιχεία από τις εξής προσεγγίσεις:
- εξελικτική ψυχολογία
- κοινωνική ψυχολογία
- νευροεπιστήμη
- αναπτυξιακή ψυχολογία
Η προσέγγιση αναπτύχθηκε από τον καθηγητή Paul Gilbert κατά την πρώτη δεκαετία του 2000. Στόχος της είναι να βοηθήσει τα άτομα στην ανάπτυξη της συμπόνιας προς τον εαυτό τους και να ανακουφίσουν τον ψυχικό τους πόνο και δυσφορία, μεγάλο μέρος των οποίων οφείλονται στον εσωτερικευμένο επικριτικό εαυτό, ο οποίος συχνά έχει τις ρίζες του στις πρώιμες εμπειρίες και στο κοινωνικό περιβάλλον.
Πώς λειτουργεί;
Σύμφωνα με τη θεραπεία εστιασμένη στη συμπόνια (ΘΕΣ) οι άνθρωποι διαθέτουμε τρία βασικά συστήματα ρύθμισης των συναισθημάτων:
- σύστημα απειλής
- σύστημα της κινητοποίησης
- καταπραϋντικό σύστημα
Το σύστημα της απειλής είναι υπεύθυνο για την ανίχνευση του κινδύνου και την ενεργοποίηση της σωματικής αντίδρασης του οργανισμού σε αυτόν (πάλη, φυγή, πάγωμα). Το σύστημα κινητοποίησης παρακινεί τα άτομα να αναζητούν πόρους, να θέτουν στόχους και να επιζητητούν επιβράβευση. Τέλος, το καταπραϋντικό σύστημα, το οποίο έχει κεντρική θέση στην CFT, συνδέεται με τα αισθήματα της ασφάλειας, της ικανοποίησης και του κοινωνικού δεσμού. Στα άτομα που βιώνουν ψυχολογική δυσφορία, το σύστημα απειλής είναι συχνά υπερδραστήριο, ενώ το σύστημα καταπράυνσης είναι λιγότερο ανεπτυγμένο.
Έτσι, η CFT στοχεύει στην εξισορρόπηση των τριών συστημάτων μέσα από την ενίσχυση του καταπραϋντικού συστήματος. Αξιοποιώντας θεραπευτικές τεχνικές που καλλιεργούν τη συμπόνια προς τον εαυτό και τους άλλους και την κατανόηση των δυσκολιών, η CFT βοηθά τα άτομα να αναπτύξουν έναν πιο συμπονετικό και λιγότερο επικριτικό εσωτερικό διάλογο, βελτιώνοντας έτσι την ψυχική υγεία και τη συνολική ποιότητα της ζωής τους. Σύμφωνα με τον Paul Gilbert ως συμπόνια ορίζεται ‘’η ευαισθησία για τον πόνο του εαυτού και των άλλων που συνοδεύεται από τη δέσμευση για την ανακούφιση και την πρόληψή του’’.
Είναι η Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια μία αποτελεσματική μέθοδος ψυχοθεραπείας;
Η αποτελεσματικότητα της CFT υποστηρίζεται από ολοένα και περισσότερες επιστημονικές έρευνες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η CFT μπορεί να μειώσει σημαντικά τα συμπτώματα:
- της κατάθλιψης
- του άγχους
- άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας
Επιπλέον έχει βρεθεί πως η CFT ενισχύει:
- την αυτοεκτίμηση
- την ψυχική ανθεκτικότητα
- τη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή
Καλλιεργώντας συμπόνια προς τον εαυτό, μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας με την ίδια ευγένεια, καλοσύνη και κατανόηση που θα δείχναμε σε ένα αγαπημένο πρόσωπο. Αυτή η σημαντική αλλαγή προοπτικής μπορεί να οδηγήσει σε βαθιές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα σχετίζονται με τον εαυτό τους, τις εμπειρίες τους και τους άλλους.
Η CFT αποτελεί μια πολύτιμη μορφή ψυχοθεραπείας για άτομα που αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα αυτο-επίκρισης και ντροπής, τα οποία συχνά δυσκολεύονται να αποδεχθούν τον εαυτό τους βιώνοντας μία σκληρή εσωτερική κριτική που με τη σειρά της παρατείνει την ψυχική τους δυσφορία. Η CFT παρέχει τα εργαλεία για την απάλυνση αυτού του εσωτερικού κριτή και την αλλαγή αυτών των βαθιά ριζωμένων μοτίβων σκέψης.
Σε ποιες περιπτώσεις είναι βοηθητική η Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια;
Σε διαταραχές όπως:
- Άγχος
- Κρίσεις Πανικού
- Κοινωνικό Άγχος
- Κατάθλιψη
- Ψυχαναγκαστική-Καταναγκαστική Διαταραχή (OCD)
- Διατροφικές Διαταραχές
- Εξαρτήσεις
- Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD)
Άλλες δυσκολίες όπως:
- Ντροπή
- Αυτό-επίκριση
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Θυμό
- Στρες
- Τελειομανία
H CFT έχει φανεί ιδιαίτερα βοηθητική για άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Αν και η CFT δεν θεραπεύει τις ίδιες τις παθήσεις, μπορεί να βοηθήσει τα άτομα ώστε να διαχειριστούν καλύτερα την πάθηση, τις ψυχολογικές τις επιπτώσεις και τα συμπτώματά της.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια, επικοινωνήστε με την Ψυχολόγο και Ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Πολύζου.
Πηγές
Austin, J., Drossaert, C. H. C.,
Schroevers, M. J., Sanderman, R., Kirby, J. N., & Bohlmeijer, E. T. (2021).
Compassion-based interventions for people with long-term physical conditions: a
mixed methods systematic review. Psychology & health, 36(1),
16-42.
Gale, C., Gilbert, P., Read, N., &
Goss, K. (2014). An evaluation of the impact of introducing compassion focused
therapy to a standard treatment programme for people with eating
disorders. Clinical psychology & psychotherapy, 21(1), 1-12.
Gharraee, B., Tajrishi, K. Z., Farani,
A. R., Bolhari, J., & Farahani, H. (2018). A randomized controlled trial of
compassion focused therapy for social anxiety disorder. Iranian Journal of
Psychiatry and Behavioral Sciences, 12(4).
Gilbert, P. (2017a). Compassion:
Definitions and Controversies. In: P. Gilbert (Ed). Compassion:
Concepts, Research and Applications. (p. 3-15). London: Routledge.
Grodin, J., Clark, J. L., Kolts, R.,
& Lovejoy, T. I. (2019). Compassion focused therapy for anger: A pilot
study of a group intervention for veterans with PTSD. Journal of
Contextual Behavioral Science.
Jalayer, F., Hatami, M., Hashemi
Razini, H., & Liyaghat, R. (2022). Comparing the effectiveness of
compassion focused therapy and cognitive behavioral therapy on emotional
schemas and resilience in patients with diabetes. Razavi International Journal
of Medicine, 10(3), 33-40.
Millard, L. A., Wan, M. W., Smith, D.
M., & Wittkowski, A. (2023). The effectiveness of compassion focused
therapy with clinical populations: A systematic review and
meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 326, 168-192.
Sommers-Spijkerman, M. P. J.,
Trompetter, H. R., Schreurs, K. M., & Bohlmeijer, E. T. (2018).
Compassion-focused therapy as guided self-help for enhancing public mental
health: A randomized controlled trial. Journal of consulting and clinical
psychology, 86(2), 101.
Thomason,
S., & Moghaddam, N. (2021). Compassion‐focused
therapies for self‐esteem: A systematic review and meta‐analysis. Psychology
and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 94(3), 737-759.