Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης

H Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT), αποτελεί μια πολύτιμη μορφή ψυχοθεραπείας για την κατανόηση και αντιμετώπιση των ψυχολογικών δυσκολιών. Η θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης είναι μια σύγχρονη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, αναπτύχθηκε στα τέλη του 20^ου αιώνα από τον Stephen Hayes και άλλους διακεκριμένους ψυχολόγους. Βασισμένη στις αρχές της ενσυνειδητότητας (mindfulness) και της αποδοχής και αποδεικνύοντας την αποτελεσματικότητά της μέσω της επιστημονικής τεκμηρίωσης, κερδίζει δικαίως ολοένα και μεγαλύτερο έδαφος ως μία χρήσιμη και αξιόπιστη ψυχοθεραπεία.

Τι είναι η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης;

Η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης βασίζεται στην ενσυνειδητότητα, ενθαρρύνοντας τα άτομα να αποδεχθούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους αντί να τα μάχονται ή να τα αποφεύγουν. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μορφές ψυχοθεραπείας, που συχνά στοχεύουν στην εξάλειψη των δυσάρεστων σκέψεων και συναισθημάτων, η ACT μέσα από εμπειρικούς τρόπους βοηθά τα θεραπευόμενα άτομα να καλλιεργήσουν αποδοχή για τις δυσκολίες τους και να αναπτύξουν ψυχική ευελιξία. Στον πυρήνα της ACT βρίσκεται η ιδέα πως ο πόνος αποτελεί αναπόδραστο κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας και πως προσπαθώντας κανείς να αποφύγει ή να ελέγξει τις δυσάρεστες σκέψεις και συναισθήματα οδηγείται σε μεγαλύτερη δυσφορία.

Πώς λειτουργεί η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης;

Η θεραπευτική προσέγγιση της ACT λειτουργεί βάσει 6 κύριων αρχών:

Γνωστική Αποκόλληση: Τα άτομα μαθαίνουν να παρατηρούν τις σκέψεις τους με περιέργεια και αποστασιοποίηση αντί να προσκολλώνται σε αυτές και να τις εκλαμβάνουν ως απόλυτες αλήθειες.
Αποδοχή: Τα άτομα ενθαρρύνονται να αποδεχθούν τις εσωτερικές τους εμπειρίες, όπως είναι οι επίπονες ή οι ανεπιθύμητες σκέψεις, χωρίς επίκριση και αντίσταση προς αυτές.
Επαφή με την Παρούσα Στιγμή: Μέσα από τεχνικές ενσυνειδητότητας (mindfulness) τα άτομα μαθαίνουν να μένουν στο ‘’εδώ και τώρα’’ και να έρχονται σε πλήρη επαφή με την παρούσα εμπειρία τους, χωρίς να ανατρέχουν ή να προτρέχουν σε παρελθοντικά ή μελλοντικά γεγονότα.
Εαυτός ως Πλαίσιο/Παρατηρητής: Τα άτομα αναπτύσσουν την προοπτική του εαυτού τους αναγνωρίζοντας ότι δεν ορίζονται από τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους αλλά από τις αξίες τους και την επίγνωση του εαυτού τους.
Αξίες: Μέσω διερεύνησης και ενδοσκόπησης, τα άτομα εντοπίζουν τις αξίες τους και όσα μετρούν πραγματικά για εκείνα στη ζωή.
Δέσμευση για Δράση: Τα άτομα δεσμεύονται στην ανάληψη δράσεων που έχουν νόημα σύμφωνα με τις αξίες τους, ακόμα και όταν βρίσκονται σε καταστάσεις αντιξοότητας και αβεβαιότητας.

Ενσωματώνοντας αυτές τις αρχές στις συνεδρίες και στην καθημερινή ζωή, τα θεραπευόμενα άτομα καλλιεργούν την ψυχολογική ευελιξία και ανθεκτικότητά τους, δηλαδή την ικανότητά τους να προσαρμόζονται και να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της ζωής παραμένοντας δρώντας βάσει των αξιών και των στόχων τους.

Είναι η ACT μία αποτελεσματική μέθοδος ψυχοθεραπείας;

Ολοένα και περισσότερες έρευνες αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της ACT στη θεραπεία ενός ευρέως φάσματος ψυχολογικών προβλημάτων, όπως:

κατάθλιψη
διαταραχές άγχους
χρόνιος πόνος
πένθος κ.α.

Έρευνες έχουν δείξει πως η ACT οδηγεί σε βελτίωση της ψυχικής υγείας των ατόμων, καλύτερη ποιότητα ζωής και μεγαλύτερη ανθεκτικότητά τους απέναντι στις δυσκολίες.

Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της ACT είναι η έμφαση της στην εν γένει ενδυνάμωση της προοπτικής του ατόμου για τη ζωή του αντί απλώς της μείωσης των συμπτωμάτων. Η ACT βοηθά τους ανθρώπους να ξεκαθαρίσουν τις αξίες βάσει των οποίων θέλουν να ζουν και να δρουν, υποστηρίζοντας τους να δημιουργήσουν ζωές ικανοποιητικές που τους ανατροφοδοτούν με νόημα και καθοδηγούνται από τις βαθύτερες προσδοκίες τους.

Σε ποιες περιπτώσεις είναι βοηθητική η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης;

Η ACT βοηθάει τους θεραπευόμενους με διαταραχές όπως:

Άγχος
Κρίσεις Πανικού
Κατάθλιψη
Ψυχαναγκαστική-Καταναγκαστική Διαταραχή (OCD)
Διατροφικές Διαταραχές
Εξαρτήσεις
Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD)

Σε άλλες δυσκολίες όπως:

Εργασιακό Στρες
Πένθος
Θυμό
Στρες
Τελειομανία

H ACT αποτελεί πολύτιμη μορφή ψυχοθεραπείας για άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, όπως:

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης
Διαβήτη
Χρόνο πόνο
Καρκίνο

Αν και η ACT δεν θεραπεύει τις ίδιες τις παθήσεις, μπορεί να υποστηρίξει τα άτομα ώστε να διαχειριστούν καλύτερα την πάθηση, τις ψυχολογικές τις επιπτώσεις και τα συμπτώματά της.

Για να διαπιστώσετε αν η Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης είναι κατάλληλη για εσάς, επικοινωνήστε με την Ψυχολόγο και Ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Πολύζου.

Πηγές:

A-tjak, J. G., Davis, M. L., Morina, N., Powers, M. B., Smits, J. A., & Emmelkamp, P. M. (2015). A meta-analysis of the efficacy of acceptance and commitment therapy for clinically relevant mental and physical health problems. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(1), 30-36.

Bai, Z., Luo, S., Zhang, L., Wu, S., & Chi, I. (2020). Acceptance and Commitment Therapy (ACT) to reduce depression: A systematic review and meta-analysis. Journal of affective disorders, 260, 728-737.

Bean, R. C., Ong, C. W., Lee, J., & Twohig, M. P. (2017). Acceptance and commitment therapy for PTSD and trauma: An empirical review.

Bond, F. W. & Bunce, D. (2000). Mediators of change in emotion-focused and problem-focused worksite stress management interventions. Journal of Occupational Health Psychology, 5, 156-163.

Branstetter, A. D., Wilson, K. G., Hildebrandt, M., & Mutch, D. (2004). Improving psychological adjustment among cancer patients: ACT and CBT. Paper presented at the Association for Advancement of Behavior Therapy, New Orleans

Brugnera, A., Nordstrand Jacobsen, T., Woodhouse, A., Compare, A., & Børsting Jacobsen, H. (2021). Effectiveness of an ACT‐based rehabilitation program for the treatment of chronic fatigue: Results from a 12‐months longitudinal study. Scandinavian Journal of Psychology, 62(1), 41-50.

Gregg, J. A., Callaghan, G. M., Hayes, S. C., & Glenn-Lawson, J. L. (2007). Improving diabetes self-management through acceptance, mindfulness, and values: A randomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75(2), 336-343.

Malmir, T., Jafari, H., Ramezanalzadeh, Z., & Heydari, J. (2017). Determining the Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Life Expectancy and Anxiety Among Bereaved Patients. Materia socio-medica, 29(4), 242–246. https://doi.org/10.5455/msm.2017.29.242-246

Vowles, K. E., & McCracken, L. M. (2008). Acceptance and values-based action in chronic pain: A study of treatment effectiveness and process. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 76, 397-407.