Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι μια συχνή και σοβαρή ψυχική διαταραχή. Επηρεάζει σημαντικά τη διάθεση, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά του ατόμου. Χαρακτηρίζεται από επίμονα συμπτώματα όπως:
- συναισθήματα θλίψης
- απελπισίας
- έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που το άτομο άλλοτε απολάμβανε
Η κατάθλιψη επηρεάζει άτομα κάθε ηλικίας και προέλευσης. Συνήθως, έχει σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινή λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του ατόμου. Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς ένα φευγαλέο αίσθημα θλίψης, αλλά μια σύνθετη κατάσταση που απαιτεί επαγγελματική παρέμβαση. Υπολογίζεται πως πάνω από 120 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν κατάθλιψη. Μάλιστα, το 10-15% του πληθυσμού είναι πιθανό να αντιμετωπίσει τη διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή του.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να ποικίλλουν σε ένταση και διάρκεια, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν ένα συνδυασμό από συναισθηματικά, γνωστικά και σωματικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Επίμονη θλίψη: Μια βαθιά αίσθηση θλίψης που διαρκεί το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα.
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης: Σημαντική μείωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές.
- Κόπωση και έλλειψη ενέργειας: Ακόμη και απλές εργασίες μπορεί να είναι εξαντλητικές και μπορεί να υπάρχει σημαντική μείωση των επιπέδων ενέργειας.
- Αλλαγές στην όρεξη και το βάρος: Σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους λόγω αλλαγών στην όρεξη.
- Διαταραχές στον ύπνου: Αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος.
- Αισθήματα αναξιότητας ή ενοχής: Διάχυτα αισθήματα αναξιότητας, υπερβολικής ενοχής ή αυτοκατηγορίας.
- Δυσκολία συγκέντρωσης: Μερικές φορές υπάρχει εξασθένιση των γνωστικών λειτουργιών, που μπορεί να προκαλέσουν δυσκολίες στη συγκέντρωση, στη λήψη αποφάσεων ή στη μνήμη.
- Ανησυχία ή επιβραδυνόμενες κινήσεις: Σωματική ανησυχία ή αισθητή επιβράδυνση της σκέψης και των κινήσεων ενός ατόμου με κατάθλιψη.
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας: Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου, αυτοκτονικός ιδεασμός ή απόπειρες αυτοκτονίας.
Θεραπευτικές Επιλογές για την Κατάθλιψη
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάθλιψης περιλαμβάνει συνήθως έναν συνδυασμό θεραπευτικών προσεγγίσεων προσαρμοσμένων στις ανάγκες του ατόμου.
Γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Η CBT είναι μια ευρέως διαδεδομένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την αλλαγή αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφορών. Στο πλαίσιο της κατάθλιψης, η CBT βοηθά τα άτομα να αναγνωρίσουν και να αμφισβητήσουν τα μοτίβα σκέψης που συμβάλλουν στα καταθλιπτικά τους συμπτώματα. Μέσω θεραπευτικών τεχνικών, οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν να επαναπροσδιορίζουν τις αρνητικές σκέψεις, να αναπτύσσουν πιο υγιείς στρατηγικές διαχείρισης των προβλημάτων τους και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που προάγουν θετικά συναισθήματα και συμπεριφορές.
Θεραπεία εστιασμένη στη συμπόνια (CFT): Στόχος της CFT είναι να βοηθήσει τα άτομα να αναπτύξουν συμπόνια προς τον εαυτό τους ώστε να ανακουφίσουν τη συναισθηματική δυσφορία που βιώνουν, ιδιαίτερα εκείνη που προέρχεται από τη ντροπή και την αυτό-επίκριση. Σε τα άτομα με κατάθλιψη, η CFT αντιμετωπίζει την αυτό-επίκριση και το αίσθημα ανεπάρκειας που συχνά συνοδεύουν τη διαταραχή. Προωθώντας την συμπόνια και την κατανόηση, η CFT βοηθά στη μείωση των επιπτώσεων της αυτοκριτικής και προάγει την ψυχική ευημερία, καλλιεργώντας μια σχέση συμπόνια και αποδοχής με τον εαυτό μας.
Θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης (ACT): ACT ενθαρρύνει τα άτομα να αποδέχονται τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους αντί να τα μάχονται ή να αισθάνονται ενοχές γι’ αυτά. Δίνει έμφαση στη δέσμευση σε δράσεις που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες του ατόμου, βοηθώντας τα άτομα να οικοδομήσουν μια ουσιαστική και γεμάτη ζωή παρά τις συναισθηματικές τους προκλήσεις. Στη θεραπεία της κατάθλιψης, η ACT βοηθά τους θεραπευόμενους να απομακρυνθούν από τάσεις αποφυγής και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που έχουν σημασία γι’ αυτούς, παρά την παρουσία καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία
Εάν βιώνετε συμπτώματα κατάθλιψης, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι δεν είστε μόνοι. Η κατάθλιψη είναι μια θεραπεύσιμη κατάσταση. Μέσα από τη θεραπεία, σας παρέχεται ένας ασφαλής και υποστηρικτικός χώρος για να εξερευνήσετε τις δυσκολίες σας, να αναπτύξετε δεξιότητες αντιμετώπισης των προβλημάτων και να ανακτήσετε τη ζωή σας.
Σε περίπτωση που βιώνετε συμπτώματα κατάθλιψης, επικοινωνήστε με την Ψυχολόγο και Ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Πολύζου για να λάβετε την απαραίτητη υποστήριξη και καθοδήγηση.
Πηγές:
American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., text rev.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425787
Bai, Z., Luo, S., Zhang, L., Wu, S., & Chi, I. (2020). Acceptance and commitment therapy (ACT) to reduce depression: A systematic review and meta-analysis. Journal of affective disorders, 260, 728-737.
López-López, J. A., Davies, S. R., Caldwell, D. M., Churchill, R., Peters, T. J., Tallon, D., … & Welton, N. J. (2019). The process and delivery of CBT for depression in adults: a systematic review and network meta-analysis. Psychological medicine, 49(12), 1937-1947.
Millard, L. A., Wan, M. W., Smith, D. M., & Wittkowski, A. (2023). The effectiveness of compassion focused therapy with clinical populations: A systematic review and meta-analysis. Journal of affective disorders, 326, 168–192. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.01.010
National Institute of Mental Health. (2016, May). Major Depressive Disorder. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression