Διαταραχή Πανικού
Η διαταραχή πανικού αποτελεί έναν τύπο αγχώδους διαταραχής. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια ξαφνικού και έντονου φόβου ή δυσφορίας, γνωστά ως κρίσεις πανικού. Κατά κανόνα, αυτά τα επεισόδια εμφανίζονται συχνά απότομα και κορυφώνονται μέσα σε λίγα λεπτά, αφήνοντας τα άτομα να νιώθουν ξαφνιασμένα και τρομοκρατημένα. Η διαταραχή κρίσεων πανικού διαταράσσει σημαντικά την καθημερινή ζωή του ατόμου λόγω της συχνότητας και της έντασης τους και του φόβου για μελλοντικές κρίσεις.
Διαταραχή Πανικού-Συμπτώματα
Οι κρίσεις πανικού χαρακτηρίζονται από ένα σύμπλεγμα σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων. Ακολουθούν ορισμένα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ταχυπαλμία, αίσθημα φτερουγίσματος στην καρδιά ή αίσθημα παλμών: Μια ξαφνική και έντονη επίγνωση των καρδιακών παλμών.
- Εφίδρωση: συχνά περιγράφεται ως κρύος ιδρώτας.
- Τρέμουλο ή τρόμος
- Δύσπνοια ή αίσθημα πνιγμού
- Αίσθημα πνιγμονής: Μια αίσθηση ότι κάτι φράζει το λαιμό, παρόλο που δεν υπάρχει εμπόδιο.
- Πόνος ή δυσφορία στο στήθος: Σφίξιμο, πίεση ή πόνος στο στήθος.
- Ναυτία ή κοιλιακή δυσφορία: Αίσθηση ναυτίας ή στομαχικές διαταραχές.
- Ζαλάδα, αστάθεια ή αίσθημα λιποθυμίας: Μια αίσθηση αποπροσανατολισμού ή αστάθειας.
- Ρίγη ή εξάψεις
- Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα: Μια αίσθηση σαν καρφίτσες ή μουδιάσμα στα χέρια ή σε άλλα μέρη του σώματος.
- Αίσθημα αποσύνδεσης ή μη πραγματικότητας (αποπραγματοποίηση): Το άτομο αισθάνεται σα να βρίσκεται εκτός του σώματός του ή ότι το περιβάλλον γύρω του δεν είναι πραγματικό.
- Φόβος απώλειας ελέγχου ή ‘’τρέλας’’: Έντονος φόβος του ατόμου ότι θα χάσει τον έλεγχο των πράξεων ή του μυαλού του.
- Φόβος θανάτου: Διάχυτος φόβος ότι η κρίση πανικού είναι σημάδι επικείμενου θανάτου ή σοβαρού ιατρικού προβλήματος.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν βιώνουν όλοι όλα αυτά τα συμπτώματα κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού και η σοβαρότητα μπορεί να διαφέρει. Ωστόσο, η αιφνίδια έναρξη και η ένταση αυτών των συμπτωμάτων είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της διαταραχής κρίσεων πανικού.
Διαταραχή Πανικού & Θεραπεία
Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Η CBT είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική προσέγγιση για τη θεραπεία της διαταραχής πανικού. Επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την αλλαγή των αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφορών που συμβάλλουν στις κρίσεις πανικού. Μέσω της CBT, τα άτομα μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα πρώιμα σημάδια μιας κρίσης πανικού. Έτσι, αναπτύσσουν στρατηγικές για τη διαχείριση του άγχους. Τεχνικές όπως η θεραπεία έκθεσης χρησιμοποιούνται συχνά για τη σταδιακή μείωση του φόβου των κρίσεων πανικού, εκθέτοντας τους θεραπευόμενους με ασφάλεια στις αισθήσεις και τις καταστάσεις που τους πυροδοτούν άγχος.
Θεραπεία Εστιασμένη στη Συμπόνια (CFT): Για άτομα με διαταραχή πανικού, η CFT αντιμετωπίζει την εσωτερική επίκριση και το φόβο που συχνά συνοδεύουν και να επιδεινώνουν τις κρίσεις πανικού. Προάγοντας τη συμπόνια προς τον εαυτό και την κατανόηση, η CFT βοηθά τα άτομα να διαχειριστούν το άγχος τους, μειώνοντας τη συχνότητα και την ένταση των κρίσεων πανικού και προσεγγίζοντας τις με μία στάση αποδοχής και συμπόνιας.
Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT): Η ACT ενθαρρύνει την αποδοχή τις σκέψεων και των συναισθημάτων αντί της αντίστασης σε αυτά. Δίνει έμφαση στη δέσμευση σε δράσεις που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες του ατόμου, βοηθώντας τα άτομα να οικοδομήσουν μια ουσιαστική και ικανοποιητική ζωή παρά το άγχος ή τη δυσφορία τους. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας της διαταραχής πανικού, η ACT βοηθά τους θεραπευόμενους να αποστασιοποιηθούν από τις συμπεριφορές αποφυγής και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που έχουν σημασία για αυτούς, ακόμη και με την παρουσία στρεσσογόνων σκέψεων και συναισθημάτων. Προωθώντας μεγαλύτερη ψυχική ευελιξία, η ACT μπορεί να μειώσει τον αντίκτυπο των κρίσεων πανικού στην καθημερινότητα του ατόμου.
EMDR:
Η EMDR είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για αγχώδεις διαταραχές που συνδέονται με παρελθοντικά τραύματα, τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στη διαταραχή πανικού. Η EMDR μπορεί να διευκολύνει την επίλυση αυτών των αναμνήσεων, οδηγώντας σε σημαντική μείωση των κρίσεων πανικού και του συνολικού άγχους.
Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία
Η διαταραχή κρίσεων πανικού, αν και εξουθενωτική, δεν ορίζει τη ζωή σας. Με την κατάλληλη υποστήριξη και θεραπεία, μπορείτε να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τα συμπτώματά σας, να μειώσετε την συχνότητα και την ένταση των κρίσεων πανικού και να ανακτήσετε την αίσθηση του ελέγχου της καθημερινότητάς σας.
Σε περίπτωση που βιώνετε συμπτώματα διαταραχής πανικού, επικοινωνήστε με την Ψυχολόγο και Ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Πολύζου για να λάβετε την απαραίτητη υποστήριξη και καθοδήγηση.
Πηγές:
American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., text rev.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425787
Faretta, E. (2013). EMDR and cognitive behavioral therapy in the treatment of panic disorder: A comparison. Journal of EMDR Practice and Research, 7(3), 121-133.
López, F. J. C., & Salas, S. V. (2009). Acceptance and Commitment Therapy (ACT) in the treatment of panic disorder: Some considerations from the research on basic processes. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 9(3), 299-315.
van Dis, E. A. M., van Veen, S. C., Hagenaars, M. A., Batelaan, N. M., Bockting, C. L. H., van den Heuvel, R. M., Cuijpers, P., & Engelhard, I. M. (2020). Long-term Outcomes of Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety-Related Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA psychiatry, 77(3), 265–273. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2019.3986